sábado, 27 de marzo de 2010

Presentación

De novo ola.
Damos pois comezo á segunda parte do noso club de lectura. Primeiro foi "Vida de este chico", e agora ímos con "Vieja escuela", ambos do mesmo autor, Tobias Wolff. Se a primeira era un relato autobiográfico contado por un autor acostumado a escribir relatos e, polo tanto, a pouco que un preste algo de atención, iso é recoñecible no seu discurso: non era unha novela; era unha cadea de fragmentos (moi ben escrita) coa que pretendía reconstruír o seu pasado como preadolescente (1955-56, ao principio, con dez ou once anos) e como adolescente con todos os boletos comprados para acabar na delincuencia (1960, nas últimas páxinas, con quince aniños), agora, na segunda obra que xa temos todos, TW sitúa a súa novela (xa veremos se realmente o é, ou non) nunha escola como aquela da que se fala ao final do outro libro, privada, preparatoria, probablemente bastante elitista (xa veremos isto tamén)... Pero agora non é xa un relato autobiográfico como "Vida de este chico", ou "En el ejército del faraón" (obra que conta as súas experincias na guerra de Vietnam, publicada antes que "Vieja escuela", pero que transcorre nun tempo posterior: o fío sería: "Vida de este chico"-"Vieja escuela"-"En el ejército del faraón", se queremos seguir paso a paso o devir vital de TW, pero a orde de realizacvión como obras literarias non foi así), senón unha obra cargada de referencias e elementos biográficos, pero soamente iso, e xa veremos outra vez ata qué punto...
Pois iso: Queda inaugurado este pantano. Atentos estes días a este blog, porque intentaremos dar expliocacións de autores, obras ou feitos da época que axuden a mellorar a nosa visión ou lectura deste libro. Boa caza...
(Non olvidemos a Ana Merino e Truffaut, por favor. sería tremendamente popsitivo que fóramos xa pasando de man en man esas dúas obras, se é posible... E aínda queda por ver outra obra complementaria da parella wolffiana: un cómic dun autor canadiano que merece realmente a pena).

6 comentarios:

  1. Ola, primeira aparición. Con respecto ao primeiro capítulo chamáronme a atención dúas cousas, unha, é longa e longa na miña vida. Sempre me chamaron moitísimo a atención os escritos sobre as escolas, en particular, sobre os internados (e máis se son anglos, nós non temos esa tradición). Pero é algo tan longo que agora non vou falar diso porque do que sí quero falar (que todavía é máis longo) chamoume todavía máis a atención e paréceme menos obvio.
    Gustaríame aclarar algo que igual se descoñeces non parece tan grave. A gravidade do silbido. Eu estiven un tempo fascinada sobre a relación entre a música e o 3º Reich e o autor alude directamente a isto. Vou tentar de explicar dun xeito resumido inda que igual caio en lugares comúns.
    Os nazis colleron iconos en tódolos ámbitos culturais para ensalzar a súa raza e desacreditar as outras e Goebbels tivoo un pouco complicado nalgunhas artes, pero en música era moi sinxelo porque ademáis de ter un panfleto terrible chamado Das Judentum in der Musik (O xudaísmo na música, o cal, por certo, primeiramente publicou anónimo e logo xa se atreveu a asinar)escrito nada menos que por Richard Wagner (un símbolo de seu) a literatura musical era suficientemente grandiosa para xustificar porque si a raza aria por encima de todas. A tradición musical clásica foi eurocéntrica ata ben pouco. Beethove, Wagner, Weber e outros menos coñecidos que ensalzaron (por ex. Bruckner)os nazis servían para a causa. Esto xuntouse cun desprecio xigantesco cara todo o xudeu e por todo o arte de vangarda. A mezcla da pasión cara a música (a música vívese coa emoción que Wolf describe no seu xefe) e o desprecio por as outras razas fixo que nos campos de concentración houbese orquestras oficiais (había moitos capturados músicos) de xudeus que incluso tiñan que tocar mentres gaseaban aos seus compañeiros, había cancións de traballo que estaban obrigados a cantar mentres facían traballos forzados (non as que querían, senon marchas nazis compostas para ridiculizar e torturar auditivamente) ou megáfonos que puñan a todas horas certas melodías. Así pois, a arma sonora funcionaba a toda máquina para magnificar o Reich e castigar aos non-arios. Porque hai unha cousa importante, non temos párpados nos oídos e sempre estamos obrigados a escoitar…

    ResponderEliminar
  2. Interesante comentario, sen dúbida, e inesperado. sabemos xa todos que "o problema xudeo" aparece na obra do blog anterior ("Vida de este chico"), e si recordaba que tamén neste, en relación polo menos con certo conxerxe de escura orixe. Pero é que aínda teño sen reler este segundo libro... Perdón. Mais improvisaremos unha urxente resposta que talvez nun futuro próximo completemos.
    Sobre o dos internados, creo que noutro club de lectura da nosa biblioteca, dedicado a un libro titulado "Scotland", pretenden tratalos: as escolas, etc. Mira en Biblioafonso, columna da dereita (ao meu xuízo excesivamente cargada de enlaces).
    Sobre o dos nazis e a música, advertir aos despistados que se ben é certo que a música de Wagner foi (moi) utilizada polos nazis (¿como era esa frase de Woody Allen naquela peli súa, "despois de tres minutos escoitando música de Wagner un ten irrepimibles desexos de invadir Polonia"...?), e se ben Wagner era antisemita, o xenial músico alemán do XIX non era nazi nin podía selo (vivíu antes), e non pretendía o exterminio dos xudeos, nin moito menos. De feito, colaborou en máis dunha ocasión con alemáns xudeos. Agora ben, a súa música, xa que falas de campos de exterminio, "llegó a sonar en los campos de exterminio mientras millares de judíos eran enviados a la cámara de gas" (Rosa Sala, "Dicc. crítico de mitos y símbolos del nazismo", ed. Acantilado, 2003, páx. 414). Rosa Sala, nese valioso libro moi recomendable para todos os interesados neste tema e noutros relacionados co nazismo, recórdanos tamén que en Israel segue hoxe estando prohibido interpretar a música de Wagner en público, pese ao estimable intento do director arxentino-israelí Daniel Barenboim emparedado entre aplausos e sonoras protestas.
    Gracias, B. Ata pronto: un saúdo.

    ResponderEliminar
  3. A utilización da música por parte do Nazismo foi máis lonxe que usar simplemente a Wagner, pero este foi o símbolo da música oficial alemá e a música xudea (por ex. a que tiña feito Mendelssohn ou Meyerbeer que por suposto non difería tanto do que ensalzaban) foi vilipendiada absolutamente.

    En realidade expliqueime moi mal (non sei sintetizar) o que quería subliñar era que utilizouse a música como unha arma (sonora) máis e, con respecto ao libro, o feito de que o neno silbe unha melodía (o seu uso inocente) provoca unha ofensa, un agravio tal que sería coma se lle provocasen violencia física. Estou lonxe de casa e non teño os meus libros para poder meter referencias explicativas..

    O de Baremboim estaría relacionado ata certo punto co que lle pasa ao protagonista do libro, o neno non sabe o significado da marcha nazi, non lle trae ningún referente (a música é unha linguaxe non verbal)e o que quere Baremboim (e tamén quería o neto de Wagner) é quitarlle ese significado imposto a posteriori que se lle puxo a esa música.
    http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/misc/newsid_1429000/1429235.stm

    E, por certo, facía tempo que non lía "problema xudeu"... hai unhas frases de Borges que o usa como exemplo, pero sería salirme moito traelo aquí.

    E vou seguir lendo porque senon non saio...

    ResponderEliminar
  4. Muy interesante.

    Había oído hablar por supuesto de la utilización de música en el ``mundo nazi´´ como bien se dice aquí, por ejemplo, en sus desfiles, o en los campos de exterminio por medio de altavoces... Pero que cantaran obligados mientras hacían trabajos forzados lo desconocía, al igual que lo de las bandas de música tocando mientras gaseaban ...

    Es muy cierta esa frase Batiscafo, muy cierta:``non temos párpados nos oídos e sempre estamos obrigados a escoitar…´´.

    Pero entrando en materia... el pobre Gershon me dio mucha pena ... pero bueno supongo que eso parece obvio... En relación con temática judía me parece que la relación de nuestro protagonista con Bill, su compañero de cuarto, es curiosa (por cierto, yo no he visto en el libro, a lo mejor no me he parado detenidamente, puede ser,que en ningún momento se le de nombre a nuestro protagonista...Ni Jack, ni Tobias...)y también la del colegio.

    ResponderEliminar
  5. Para kar: Creo recordar que en una película titulada GOOD hay una escena terrorífica en la que una banda toca música mientras envian a la gente a las cámaras y el protagonista enfebrecido busca a un amigo en las filas. La visión de esa banda es estremecedora, solos, tocando con sus trajes de rayas mientras el mundo alrededor parece derrumbarse..... No es el único ejemplo en el cine.

    ResponderEliminar